| Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie | Od wielu lat do instytucji powołanych w celu zachowania tożsamości narodowej i opieki nad miejscami pamięci (m.in. dawna Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Instytut Pamięci Narodowej, wojewodowie) napływały zgłoszenia i apele dotyczące objęcia opieką grobów weteranów zmarłych z przyczyn naturalnych w okresie pokoju.
Obecnie obowiązująca ustawa z dnia z dnia 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych zapewnia ochronę prawną i opiekę Państwa grobom osób wymienionych w art. 1 ust 1:
1) poległych w walkach o niepodległość i zjednoczenie Państwa Polskiego;
2) osób wojskowych, poległych lub zmarłych z powodu działań wojennych, bez względu na narodowość;
3) sióstr miłosierdzia i wszystkich osób, które, wykonując zlecone im czynności przy jakiejkolwiek formacji wojskowej, poległy lub zmarły z powodu działań wojennych;
4) jeńców wojennych i osób internowanych;
5) uchodźców z 1915 r.;
6) osób wojskowych i cywilnych, bez względu na ich narodowość, które straciły życie wskutek represji okupanta niemieckiego albo sowieckiego od dnia 1 września 1939 r.;
7) ofiar niemieckich i sowieckich obozów, w tym cmentarzyska ich prochów;
8) osób, które straciły życie wskutek walki z narzuconym systemem totalitarnym lub wskutek represji totalitarnych lub czystek etnicznych od dnia 8 listopada 1917 r. do dnia 31 lipca 1990 r.
Groby weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, traktowane jako groby prywatne, rodzinne nie podlegają jakiemukolwiek ewidencjonowaniu, a obowiązujące przepisy nie przewidują systemowego wsparcia instytucji państwowych dla podmiotów sprawujących opiekę nad takimi grobami.
|
| Istota rozwiązań ujętych w projekcie | Projekt ustawy o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski zakłada:
1) utworzenie ewidencję grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, którą prowadził będzie Prezes IPN;
2) umożliwienie ubiegania się przez:
a) fundacje, stowarzyszenie, kościoły lub związki wyznaniowe, innej osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, sprawujące opiekę nad grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski o przyznanie przez IPN dotacji, w celu sfinansowania albo dofinansowania sprawowania, przez te podmioty, zadań związanych z opieką nad grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski;
b) osoby fizyczne sprawujące opiekę nad grobem weteranów walk o wolność i niepodległość Polski o przyznanie przez IPN świadczenia pieniężnego na pokrycie całości lub części kosztów sprawowanej opieki.
Grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski w rozumieniu ustawy będą groby:
- osób które walczyły o odzyskanie niepodległości Polski lub w obronie niepodległości i granic suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej, biorąc udział w wojnach, działaniach zbrojnych i niepodległościowych, powstaniach narodowych, w okresie od 1768 r. do 1963 r.,
- funkcjonariuszy cywilnych władz powstań narodowych, administracji podziemnego Państwa Polskiego w okresie wojny 1939–1945, członków władz i Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w latach 1939-1990, a także podziemnych niepodległościowych organizacji cywilnych w latach 1945–1956.
|