Biuletyn Informacji Publicznej BIP Rady Ministrów i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Projekt ustawy o Instytucie Europy Środkowej - Archiwalny wykaz prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów z okresu 4 grudnia 2015 r. – 21 listopada 2019 r. -

Konieczność utworzenia Instytutu Europy Środkowej (zwanego dalej „Instytutem) wynika z faktu, że żaden z istniejących instytutów o statusie państwowego instytutu badawczego nie zajmuje się zagadnieniami geopolitycznymi skupionymi wokół inicjatywy Trójmorza i współpracy państw Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej co – zważywszy na wagę polityki zagranicznej państwa – wydaje się tworzyć poważną lukę w istniejącym systemie analiz, a w konsekwencji może zagrażać planowaniu oraz realizacji długofalowych celów obronnych i geopolitycznych państwa.
Instytut będzie strategicznym zapleczem w zakresie polityki zagranicznej państwa w obrębie państw Trójmorza, a także płaszczyzną dialogu i komunikacji na arenie międzynarodowej oraz krajowej (m.in. poprzez aktywną działalność informacyjną, dialog naukowy oraz „miękką” dyplomację) skupionych wokół kluczowych tematów polskiej polityki zagranicznej. W horyzoncie długofalowym działalność Instytutu powinna doprowadzić do pełnej koherencji polityki międzynarodowej w obrębie Trójmorza z polską racją stanu, w szczególności poprzez identyfikację dywergencji i propozycje działań korelujących, a także dostarczanie analiz strategicznych dla zapewnienia prowadzenia jednolitej i skutecznej polityki międzynarodowej państwa.

W ocenie projektodawcy jest celowe wykorzystanie, jako bazy, podmiotu już istniejącego – Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej z siedzibą w Lublinie (IEŚW-IB), który został powołany w 2001 r., jako jednostka badawczo-rozwojowa nadzorowana przez Ministra Spraw Zagranicznych, zaś od 2010 r. funkcjonuje jako instytut badawczy. Dotychczasowa działalność IEŚW-IB skupiała się na regionie państw byłego ZSRR i miała charakter głównie naukowy. Zgodnie z projektem nowoutworzony Instytut będzie państwową osobą prawną. Taki status umożliwi możliwość bardziej efektywnego wykonywania powierzonych zadań, a także poszerzy autonomię merytoryczną Instytutu, pozwalając zespołowi badawczemu na pełniejsze angażowanie się w sprawy międzynarodowe, w szczególności w szeroko rozumianą problematykę geopolityczną, społeczną i gospodarczą.
Nadzór nad Instytutem będzie sprawował Prezes Rady Ministrów.